Wakacje to czas relaksu, wyjazdów, urlopów- wolny od zajęć szkolnych, kiedy to pewne problemy dziecka z MS zdają się być wygaszone. Twoje dziecko jest szczęśliwe z powodu ogromnej ilości czasu, który może poświęcić na zabawę - jak wykorzystać jego pozytywną energię?  

Gdy skończą się wakacje, dziecko będzie musiało iść albo wrócić do szkoły.  Dla dzieci z MS początek roku szkolnego może być przerażający. Znajdując odpowiednie sposoby możesz pomóc swojemu dziecku powitać początek nowego roku szkolnego ze spokojem, pewnością siebie oraz obniżonym poziomem stresu.   

 

Efektywnie wykorzystując czas wakacji możesz spełnić kilka celów:

1. przygotować dziecko na nadchodzący rok szkolny

2. ułatwić dziecku poszerzenie komunikacji z rówieśnikami

3. zminimalizować stres związany z jedzeniem i korzystaniem z toalety na terenie szkoły

4. pomóc dziecku w rozwijaniu samodzielności

Oto kilka podpowiedzi co zrobić by ułatwić dziecku pójście do nowej szkoły/przedszkola lub powrót do środowiska szkolnego.

 

Jeśli jesteś na etapie wyboru odpowiedniej szkoły/przedszkola lub klasy dla swojego dziecka zapewne będziesz szukać nauczycieli, którzy wyróżniają się takimi cechami osobowości jak: wyrozumiałość, otwartość, łagodność, opiekuńczość, opanowanie. Dzieci z MS (mutyzmem selektywnym) potrzebują pomocy by pokonać niepokój związany z mówieniem, dlatego chęć podejmowania się dodatkowych zadań będzie ważnym atutem nauczyciela. Mając wpływ na wybór nauczycieli, ułatwisz swojemu dziecku nawiązanie z nimi więzi oraz sobie owocny przebieg współpracy. Zanim rozpocznie się rok szkolny, spotkaj się z nauczycielem prowadzącym twoje dziecko i zrób wszystko co możliwe aby dostarczyć mu wiedzy o mutyzmie selektywnym. Jeśli podczas wakacji kontakt twarzą w twarz z nauczycielami jest utrudniony, postaraj się pozostawać w kontakcie mailowym.

Ponieważ większość pracowników szkoły nie rozumie czym jest mutyzm selektywnym, będziesz musiał/a stawać w obronie swojego dziecka. Warto przygotować gotowe materiały i instrukcje jakimi należy się kierować w kontakcie z dzieckiem z MS. Możesz również posiłkować się opinią psychologiczną, jaką mógłby sporządzić terapeuta prowadzący twoje dziecko. Spróbuj zaproponować spotkanie realne lub video- rozmowę (np. przez Skypa), podczas której terapeuta twojego dziecka mógłby pomóc zrozumieć nauczycielowi istotę tego zaburzenia i podać szczegółowe wytyczne, umożliwiające szybszą adaptację dziecka w środowisku szkolnym/przedszkolnym.

Jeśli to możliwe zaaranżuj spotkanie dzięki, któremu twoje dziecko mogłoby poznać się z nauczycielem albo poczuć się pewniej w towarzystwie pedagoga, którego już zna. Może to być luźne spotkanie na placu zabaw albo w bezpiecznym środowisku domowym dziecka.

 

Ponieważ poczucie komfortu w społeczeństwie poprzedza komunikację, należy podejmować wszelkie wysiłki, aby dziecko mogło czuć się komfortowo przebywając sam na sam z nauczycielem oraz wśród chociażby kilkorga rówieśników.

 

Dr Elisa Shipon-Blum, specjalistka w zakresie terapii mutyzmu radzi, aby przypadku najmłodszych dzieci z MS, nie wspominać, że ta osoba to ich „nauczyciel”. Ta taktyka pomogła niektórym najmłodszym od razu rozpocząć komunikację werbalną, zwłaszcza gdy zapewni się odpowiednie warunki, nie stawiając żadnych wymagań. Gdy dziecko komunikuje się niewerbalnie/ rozmawia z nauczycielem już od jakiegoś czasu, to jest szansa, że gdy zaczyna się szkoła, ta komunikacja będzie płynnie się rozwijać.

 

Celem tego spotkania jest budowanie poczucia bezpieczeństwa. Jeśli wytłumaczysz nauczycielowi, że dziecko może mieć problemy z komunikacją i w jaki sposób może zainicjować prostą interakcję poprzez gry lub ćwiczenia, to może osiągnąć dobre rezultaty. Jako rodzic możesz stanowić werbalnego pośrednika- dziecko może przekazywać ci szeptem lub na ucho, to co chciałoby powiedzieć nauczycielowi. W przypadku dzieci z MS o wyjątkowo wysokim poziomie niepokoju pierwszym krokiem do „przełamania lodów” będzie pozwalanie aby dziecko po prostu przebywało i bawiło się w towarzystwie nauczyciela podczas gdy on coś przygotowuje.

 

Być może będziesz również jako rodzic zainteresowany/a ilością osób w klasie, do której będzie uczęszczać twoja pociecha, a także opieką pedagogiczno-psychologiczną, jaką szkoła jest w stanie zapewnić twojemu dziecku. Niektóre szkoły, chociażby integracyjne są w stanie zapewnić dziecku z MS dodatkowe zajęcia np. terapię słuchową lub godzinę z psychologiem szkolnym.

 

Z pomocą personelu szkolnego warto ustalić również:

• nazwiska kilkorga dzieci, które będą w jego klasie (aby zorganizować latem spotkanie z nimi)
• gdzie będzie się znajdowała sala lekcyjna

Wiele szkół niechętnie podaje takie informacje, ponieważ decyzje w powyższych sprawach zapadają zwykle pod koniec wakacji. Być może będziesz mógł ustalić to dopiero na kilka tygodni przed rozpoczęciem roku szkolnego, jednak jeśli spotkasz się z dyrektorem i/lub innymi kompetentnymi osobami oraz wyjaśnisz im, jak ważne są wyżej wymienione informacje, masz szansę uzyskać przynajmniej niektóre z nich. Chodzi o to, by pomóc im zrozumieć, że działania, które chcesz podjąć mają duże znaczenie dla rozwijania komunikacji dziecka z MS w szkole/przedszkolu. W końcowym rezultacie twoje wysiłki ułatwią więc pracę pracownikom szkolnym oraz waszą współpracę.

 

Aby pomóc dziecku zbudować relacje z rówieśnikami oraz wypracować poczucie społecznego komfortu:

 

Zadzwoń do rodziców dzieci, z którymi twoje dziecko będzie się uczyło lub z którymi już uczęszczało do klasy. Skontaktowanie się z rodzicami może zaowocować spotkaniem się dzieci jeszcze przed rozpoczęciem roku szkolnego, co pomoże twojemu dziecku poczuć się bardziej komfortowo. Większości rodziców spodoba się ten pomysł, ponieważ oni też chcą, aby ich dzieci miały dobre relacje z rówieśnikami. Zaproponuj, aby dzieci spotkały się w twoim domu lub na placu zabaw. 

Za każdym razem zaaranżuj spotkanie twojego dziecka z jedną nową osobą. Nie przytłaczaj dziecka koniecznością zapoznania         się z kilkorgiem nowych dzieci za jednym razem. Dopiero kiedy        dziecko poczuje się komfortowo w obecności jednego         rówieśnika, możesz przedstawić mu nową osobę- z nadzieją, że przed końcem wakacji pozna ono kilkoro dzieci z przyszłej klasy. Spotkanie z kilkorgiem rówieśników w jednym czasie to dobry pomysł pod warunkiem, że wcześniej twoje dziecko spotkało się z każdym z nich indywidualnie.

 

Po kilku takich spotkaniach dziecko będzie czuło się bardziej komfortowo wśród rówieśników. Rodzice mogą uatrakcyjnić takie spotkania poprzez angażowanie dzieci w rozmaite zajęcia, np. pieczenie, granie w różne gry, projekty artystyczne itp. Takie spotkania nie powinny się wiązać z jakimikolwiek naciskami na dziecko. Nawet jeśli nie komunikowało się werbalnie, powiedz mu, że dobrze sobie poradziło i że jesteś dumny/a z tego, jak współpracowało z innymi. Zadbaj o przyjazną, radosną atmosferę dla takich spotkań, aby wiązały się dla twojego dziecka z miłymi skojarzeniami i dobrą zabawą.

 

.

Wykorzystaj czas wakacji przebywając jak najczęściej w szkole lub terenach przyszkolnych.

 

Niektóre szkoły są otwarte przez całe lato. Spacerujcie więc wspólnie po holu i spędzajcie czas w klasach i salach w których dziecko będzie się uczyć lub przebywać z rówieśnikami.

Gdy jesteście w szkole, rozmawiaj z dzieckiem i zachęcaj je do werbalizacji poprzez zadawanie mu pytań. Dr Elisa Shipon-Blum udziela konkretnej wskazówki: 

NIE MÓW DZIECKU, ŻE MUSI MÓWIĆ - po prostu rozmawiaj z nim gdy jesteście w szkole.

 

Nikogo nie będzie w pobliżu więc twoje dziecko może szybko zacząć z tobą rozmawiać. Gdy spędzacie czas w klasie, rozmawiaj z dzieckiem o wszystkich zabawnych rzeczach, które tu będą robić. Stopniowo można w szkole poszerzać komunikację od rozmów z tobą w klasie, poprzez sytuację gdy rozmawiacie gdy nauczyciel jest za drzwiami, po sytuacje gdy dziecko mówi szeptem do ciebie, gdy nauczyciel jest w klasie odwrócony plecami itd.

Wspomniana specjalistka zwraca uwagę na cel wymienionych działań:

CEL: Niech dziecko widzi siebie jako osobę komunikującą się w warunkach szkolnych.

 

W tym celu warto spędzać czas wakacyjny również na szkolnych placach zabaw. Dodatkowo ćwiczenia sportowe na placach zabaw są znakomitym pomocą w budowaniu pewności siebie i obniżenia poziomu niepokoju. Jest to również miejsce, w którym dziecko może spotkać się i pobawić się z przyszłym/obecnym kolegą z klasy.

 

Pomóż dziecku z MS rozwiązać podczas wakacji problemy z jedzeniem, piciem oraz korzystaniem z toalety na terenie szkoły.

Wiele naszych dzieci/ nastolatków z MS ma problemy z jedzeniem i korzystaniem z toalety. Pracowanie nad tym z dzieckiem w lato, pomoże mu gdy zacznie się rok szkolny. Warto spędzić czas w szkole ćwicząc korzystanie z toalety i jedzenie. Kiedy dziecko z MS je, pije lub korzysta z toalety z rodzicem- osobą, której ufa, czynności do tej pory trudne stają się całkowicie naturalne. Większość szkół jest otwarta na kilka tygodni przed rozpoczęciem roku szkolnego. Powiadom pracowników szkoły, że będziesz bywać w szkole by pomóc dziecku się przystosować do otoczenia i do korzystania z toalety i jedzenia. W ćwiczenia można zaangażować również przyjaciela/przyjaciółkę naszej pociechy. Spędzaj czas „chodząc do toalety” i nagradzaj wszelkie próby i wysiłki. Jeśli dziecko chce abyś był z nim w toalecie, w porządku. Ostatecznie, wycofuj się. Może trzeba będzie wykonać takie ćwiczenia wiele razy. Aby pomóc dziecku  oswoić się z sytuacją spożywania w szkole posiłków przynieś jakieś przekąski i jedz w szkolnej stołówce lub klasie. Przyprowadź przyjaciela dziecka i przekąście coś razem na terenie szkoły lub przedszkola.  

 

Ponieważ dziecko z MS ma podwyższony stopień niepokoju w związku z nowymi wydarzeniami dokładne przygotowanie ma kluczowe znaczenie, aby obniżyć lęk.

Porozmawiaj z dzieckiem o tym jak będzie wyglądał jego typowy dzień szkolny (lub przedszkolny). Zajrzyjcie wspólnie do książek, z których twoje dziecko będzie się uczyć, niech rozwinie się ciekawość i pragnienie wiedzy, jaką zdobędzie w szkole. Można ćwiczyć nawet poranne wstawanie, przygotowywanie do szkoły i pokonywanie odległości z domu do budynku szkoły, zwłaszcza jeśli pojawiały się już trudności z wyjściem do szkoły/przedszkola.

 

Jako rodzic dziecka z mutyzmem możesz wybrać te działania, które są najważniejsze z punktu widzenia jego obecnej komunikacji i trudności lub wykorzystać własne pomysły na ułatwienie dziecku adaptacji do nowym środowiska lub poszerzenie komunikacji.  

Bibliografia:

Shipon-Blum, E. Preparing the child with selective mutism for the upcoming school year! 

 

Autor: psycholog  Monika Andrzejewska

Artykuł chroniony prawami autorskimi przez CTM Spółka z o.o.