Gorąco polecamy osobom zainteresowanym prowadzeniem skutecznych oddziaływań terapeutycznych na terenie przedszkola i szkoły, dla dzieci z różnymi zaburzeniami, książkę  "Zaburzenia psychiczne i rozwojowe u dzieci, a rzeczywistość szkolna" (2016), wydawnictwa PWN. Zespół psychologów, pedagogów i psychiatrów specjalizujących się w diagnozie i terapii zaburzeń wieku dziecięcego przygotował kompendium wiedzy dotyczący postępowania w środowisku szkolnym z dziećmi doświadczającymi zaburzeń. Książka zawiera  propozycje działań wspierających dzieci z zaburzeniami psychicznymi i rozwojowymi, możliwych do przeprowadzenia w środowisku szkolnym, m.in. budowanie ustrukturyzowanego i przyjaznego środowiska szkolnego, zastosowanie technik uczenia sprzyjających koncentracji, psycho- i socjoterapię oraz trening umiejętności społecznych. Jeden z rozdziałów, poświęcony mutyzmowi, został napisany przez twórcę CTM Centrum Terapii, Monikę Andrzejewską, psychologa i psychoterapeutę. Rozdział zawiera przykłady realnych oddziaływań dla dzieci z mutyzmem, wyniki tzw. "burz mózgów" zespołów w przedszkolach i szkołach.

 

Poniżej fragmenty książki "Zaburzenia psychiczne i rozwojowe u dzieci, a rzeczywistość szkolna" (2016), PWN  w rozdziale poświęconym mutyzmowi:

"Dziecko z mutyzmem w przedszkolu lub szkole może wzbudzać wiele skrajnych emocji, wynikających w dużej mierze z braku wiedzy na temat tego zaburzenia. Od zaskoczenia, niezrozumienia, lęku, złości po bezradność i frustrację. Czy milczy bo nie chce czy nie może mówić? Może chce coś w taki sposób uzyskać? Co sobie myśli, gdy tak milczy? Jeśli się boi, to jak mogę mu pomóc, by  nie zaszkodzić? Zostawić je w spokoju i  w ogóle do niego nie mówić, by nie wzbudzać w nim dodatkowego  niepokoju? Czy mogę zrobić cokolwiek, by mu pomóc? Jak mam je ocenić – czy zwolnić z wypowiedzi... czy taka decyzja nie wpłynie negatywnie na resztę klasy? Jak mam wyjaśnić jego rówieśnikom, dlaczego nie mówi? Nauczyciel dziecka z tym zaburzeniem może zastanawiać się czy musi angażować się we wspieranie go, skoro zaangażowany jest już specjalista oraz rodzice. Chociażby te pytania mogą cisnąć się do głowy nauczyciela dziecka z mutyzmem wybiórczym, inaczej zwanym selektywnym. W związku z obciążeniem emocjonalnym, z którym się zmaga, nauczyciel potrzebuje wsparcia oraz profesjonalnych wskazówek. Motywacji do podejmowania działań terapeutycznych na terenie przedszkola i szkoły dostarczają wyniki badań.,," (Andrzejewska, 2016).

"Mówienie stanowi ukoronowanie wielu drobnych postępów uczynionych przez dziecko oraz wielu oddziaływań terapeutycznych podjętych na jego rzecz, połączenia sił terapii dziecka, oddziaływań rodzicielskich oraz oddziaływań przedszkolnych/szkolnych" . (Andrzejewska, 2016).

"Z uwagi na wyczerpujący charakter pracy nauczyciel potrzebuje wsparcia merytorycznego oraz emocjonalnego, które powinien zapewniać mu terapeuta wiodący, czyli psycholog/psychoterapeuta prowadzący dziecko oraz specjaliści przedszkolni/szkolni. Nauczyciel właściwie rozumiejący swoją rolę oraz współpracujący z terapeutą wiodącym, będzie chroniony przed wypaleniem się w swojej pracy." (Andrzejewska, 2016).

"Pomijanie dziecka z mutyzmem, gdy każdy w grupie/klasie się wypowiada, odbiera dziecku szansę na mierzenie się z swoim lękiem oraz stanowi wyraz braku szacunku. Nadmierne chronienie, choć wydaje się, że może uspokajać dziecko z mutyzmem, tak naprawdę prowadzi do umacniania się objawu i budowania tożsamości milczka" (Andrzejewska, 2016) ​​​​​. 

"W oparciu o zalecenia zawarte w opinii psychologicznej, nauczyciel powinien dostosować program nauczania, zaliczania zadań wymagających mówienia, do możliwości psychofizycznych dziecka. Poniżej przykłady takich dostosowania w zależności od poziomu lęku.."(Andrzejewska, 2016).

"Nauczyciel jest szczególną osobą w życiu dziecka z mutyzmem. Zazwyczaj zależy mu na uznaniu nauczyciela i dobrych wynikach szkolnych. Osoba nauczyciela wzbudza w nim nie tylko słuszny respekt, ale też bardzo silne, nadmierne natężenie lęku. Główny objaw zaburzenia – milczenie, zazwyczaj ma największe nasilenie właśnie w przedszkolu/szkole. Dlatego, to jak nauczyciel zareaguje na milczenie dziecka, to jak udzieli wsparcia, a czego zaniecha w relacji z nim, będzie miało ogromny wpływ na rozwój komunikacji lub pogłębianie się zaburzenia. Zmuszanie dziecka do mówienia lub przeciwnie - odgórne zwalnianie z zadań wymagających mówienia, wyręczanie z mówienia, bezzasadne wyróżnianie lub pomijanie, będzie prowadziło do zakorzeniania się objawu.." (Andrzejewska, 2016). 

"Zaburzenie możliwe jest do pokonania, gdy działania w przedszkolu/szkole, będą miały miejsce równolegle i w jedności z oddziaływaniami rodzicielskimi oraz terapią specjalistyczną prowadzoną przez psychologa, psychoterapeutę" (Andrzejewska, 2016).   

"Dziecko może być pozytywnie motywowane do aktywności w przedszkolu/szkole np. poprzez zapisywanie postępów w „Zeszycie Aktywności”. Udział w zabawie, bycie dyżurnym, pomoc koledze lub nauczycielowi, zaangażowanie w przedsięwzięcia klasowe czy też inne przejawy aktywności, można odnotowywać w specjalnym zeszycie, który dziecko zabiera do domu i pokazuje rodzicom. „Zeszyt Aktywności” daje możliwości przepływu informacji na temat sukcesów dziecka pomiędzy nauczycielami, a rodzicami, co daje tym ostatnim szansę na bieżące ich docenianie. Zaletą „Zeszytu Aktywności” jest również pobudzanie do zauważania nawet najmniejszych pozytywnych zmian w zachowaniu dziecka"(Andrzejewska, 2016). 

"Nauczyciel lub specjalista szkolny może pomóc zrozumieć dzieciom jak wspierać  milczącego kolegę/koleżankę,  posługując się różnymi przykładami.  Jeśli ktoś boi się podejść do tablicy, to czy pomocą dla niego, będzie pójście za niego,   informowanie otoczenia, że kolega do tablicy nie podejdzie, wyśmiewanie się z kolegi, zmuszanie do podejścia  czy jest może lepszy sposób? Podczas burzy mózgów nauczyciel lub specjalista szkolny może zachęcić klasę do znalezienia najlepszego sposobu wspierania kolegi/koleżanki "(Andrzejewska, 2016).