W tym dziale zamieściliśmy odpowiedzi na Państwa pytania zadane drogą mailową.

Na pytania odpowiedziała psycholog dziecięcy: mgr Monika Andrzejewska. 

Uwaga: Odpowiedzi na pytania stanowią formę krótkiej informacji, nie zastąpią konsultacji u specjalisty. 

1. Rodzic pyta: 

Mój 4, 5 letni syn chodzi do angielskiej szkoły. Nie rozmawia w szkole ani nie nawiązuje kontaktu z dziećmi. W domu rozmawiamy po polsku, wśród polskojęzycznych dzieci zachowuje się dobrze, rozmawia, bawi się. Czy w tym wypadku możemy mówić o mutyzmie i jak możemy mu pomoc?  

Psycholog dziecięcy odpowiada: 

Kryteria diagnostyczne mutyzmu selektywnego wykluczają dyskomfort związany w związku z posługiwaniem się danym językiem. Jeśli synek rozmawia swobodnie w języku polskim poza domem, natomiast w języku angielskim z trudem to powodem może być właśnie niechęć związana z posługiwaniem się językiem obcym lub ograniczony zasób słów w tym języku. Nie zmienia to faktu, że synek potrzebuje pomocy. Celem takiego wsparcia może być wzmocnienie poczucia własnej wartości, pomoc w radzeniu sobie z emocjami i rozwój umiejętności społecznych. Znaczenie może również odgrywać rozwój umiejętności posługiwania się językiem angielskim co może wpłynąć na większą pewność siebie w kontakcie z obcojęzycznymi rówieśnikami. Ważne by nauczyciele lub specjaliści szkolni włączali synka w aktywności i zachęcali do komunikacji w możliwy dla niego sposób (np. gesty). Zachęcam do współpracy z nauczycielami oraz specjalistą (np. psychologiem szkolnym). Państwa oddziaływania jako rodziców oczywiście będą również bardzo cenne, pomocne wskazówki w artykule "Jak mogą pomóc rodzice dziecku z mutyzmem?" ( przydatne nie tylko w kontakcie z dziećmi z mutyzmem).  

2.  Pytanie: 

Witam serdecznie, uczę j. polskiego w Polskiej Szkole Dokształcającej w USA. W tym roku w moje klasie (4ta) mam chłopca z mutyzmem selektywnym. Jest to dla mnie coś nowego, próbowałam coś poczytać o tym na Internecie i natknęłam się na Państwa stronę. Proszę o kilka rad ja postępować z tym chłopcem, aby mu pomoc jako nauczyciel. Na razie traktuje go zupełnie tak jak inne dzieci, absolutnie nie pomijam przy różnego rodzaju pracach, ćwiczeniach. Chłopiec jest miły i dogadujemy się innymi sposobami jak kiwanie głowy, uśmiech, palce. Z góry dziękuje za poradę.  

Psycholog dziecięcy odpowiada: 

Pani zaangażowanie w pomoc dziecku jako nauczycielki jest bardzo budujące. Świetnie, że stara się Pani traktować go naturalnie i nie pomija przy różnych aktywnościach. Stworzyła Pani warunki do komunikacji niewerbalnej, która może poprzedzić werbalną. Pani jako nauczycielka może być ważną osobą, która będzie okazywać wiarę w jego możliwości, ale też motywować go do osiągania realistycznych celi. Może Pani wskazywać na potrzebę oceniania go tak jak inne dzieci, wyjaśnić że jako nauczycielka potrzebuje np. usłyszeć jak czyta. Warto upewnić go, że rozumie Pani, że może teraz nie jest w stanie na to się zdobyć, ale możecie wspólnie ustalić drogę do tego celu. Duże zadanie jakim jest czytanie na forum można podzielić na małe etapy (osiągalne, realistyczne cele) np. czytanie 1na 1 w kontakcie z Panią jako nauczycielką, czytanie w towarzystwie Pani i ulubionego kolegi, czytanie w kameralnej grupie, aż do realizacji celu ostatecznego. Szczegółowa strategia najlepiej gdy ustalona jest w porozumieniu z rodzicami chłopca oraz  jego terapeutą.

3. Rodzic pyta: 

Dziecko jest teraz w 3 klasie. Nie mówi na lekcjach w klasie, ale rozmawia z niektórymi nauczycielami poza lekcją. Nie może wydobyć głosu na lekcji przy kolegach, ale na przerwach z nimi rozmawia.Poza szkołą rozmawia z wybranymi osobami. Nauczyciele sugerują, że tak sie przyzwyczaił, tak mu wygodnie i że manipuluje rozmawiając z kim chce. Otrzymałam informację, że może nie zdać do 4 klasy i czy chodzimy do Poradni. Teraz nie chodzimy, ale szkoła ma opinię z Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej z końca "0" i nic sie nie zmieniło,tylko wtedy na przerwach mało rozmawiał i z wybranymi kolegami. a teraz już sie zintegrował i mówi na przerwach. W opinii jest napisane, że prawdobnie to mutyzm selektywny bo wybiera sobie osoby  lub też może manipulować. Proszę o poradę jak rozmawiać z nauczycielami, żeby pomóc dziecku.

Psycholog dziecięcy odpowiada: 

Reakcje nauczycieli mogą wynikać z braku wiedzy na temat mutyzmu i zrozumienia zaburzenia, a co za tym idzie różnych trudnych uczuć: złości, a może zagubienia i bezradności. Jeśli w opinii psychologicznej zawarto informację, że dziecko może manipulować to nic dziwnego, że prezentują podobne myślenie o trudności syna. Mutyzm selektywny to zaburzenie lękowe. Wygląda na to, że w pewnej mierze syn pokonuje lęk przed mówieniem, nadal jednak , zwłaszcza w sytuacjach na forum ma on duże nasilenie. Te trudności wskazują na pilną potrzebę pomocy psychologicznej dla syna. Nauczyciele mogą odegrać ważną rolę w postępach dziecka poprzez między innymi pokazywanie wiary w jego możliwości oraz motywowanie do osiągania małych realistycznych celi w sferze komunikacji. W kontakcie z nauczycielami warto wskazać na lękowe podłoze zaburzenia oraz dostarczyć zalecenia do pracy (CTM). Ważne jest zbudowanie strategii będącej efektem porozumienia nauczycieli, Państwa jako rodziców, ale też co bardzo ważne specjalisty (najlepiej gdy jest to psycholog/terapeuta dziecka). Zarówno nauczyciele jak i Państwo jako rodzice potrzebujecie wsparcia, którego może udzielić psycholog posiadający wiedzę o zaburzeniu. 

4. Rodzic pyta:

 Jestem mamą 5-letniego dziecka z mutyzmem selektywnym. Pani nauczycielka zaproponowała bym przyniosła nagranie głosu mojego dziecka do przedszkola by mogła je odtworzyć, czy to dobry pomysł? 

 Psycholog dziecięcy odpowiada :
Odtworzenie  nagrania głosu dziecka w obecności nauczycielki lub dzieci może mieć  znaczenie odblokowujące jeśli odbywa sie za zgodą dziecka. W przeciwnym wypadku skutek mógłby byc odwrotny.Gdy dziecko pozwala na to, by nowa osoba słyszała jego głos, to jest to krok na drodze do powiedzenia czegoś w obecności tej osoby.Odtworzenie nagrania w obecności dzieci może odbyć się na zajęciach, na których inne dzieci równiez przynoszą takie nagranie i jest to ubrane w konwencję tych zajęć. Ważna uwaga: korzystanie z urządzeń jest drogą do celu jakim jest mówienie, nie mogą one stać się substytutem mowy. 

5. Rodzic pyta:
 Moje dziecko lubi rozmawiać z kukiełką, czy to może być dobra metoda terapii? 

 Psycholog dziecięcy odpowiada:
 Tak jest to dobra metoda nawiązania kontaktu z dzieckiem. Za pomocą kukiełki, pacynki może, próbować nawiązać kontakt z dzieckiem nauczyciel lub specjalista. Zajęcia w teatrzyku kukiełkowym sprzyjają otwarciu emocjonalnemu dzieci nieśmiałych i z mutyzmem wybiórczym.
 

6. Rodzic pyta:
 Moja córka ma 7 lat i nie rozmawia z dorosłymi (za wyjątkiem bliskiej rodziny). W szkole nie odzywa się do wychowawczyni, w kontaktach z dziećmi nie ma większych problemów. W poradni pedag.- psychologicznej pani psycholog stwierdziła, że córka z tego wyrośnie, mamy dać jej czas. Polecono by czekać i na razie nie ma potrzeby dalszych spotkań. Czy to dobre rozwiązanie? 

 Psycholog dziecięcy odpowiada:
Należy działać jak najszybciej, zwłaszcza gdy dziewczynka jest już w takim wieku. Brak rozmów z osobami dorosłymi lub rówieśnikami to wyraźny sygnał trudności emocjonalnych jakich doświadcza dziecko. Im dłużej dziecko nie mówi w danym środowisku tym trudniej mu to zmienić gdyż dłużej widzi siebie jako osobę niemówiącą. Otoczenie np. rówiesnicy również mogą przypisać dziecku taką rolę. Pomoc psychologiczna dla dziecka oraz wsparcie dla Państwa jako rodziców jest niezbędne.
 

7. Rodzic pyta:
Mój syn ma stwierdzony w Poradni Psychologiczno- Pedagogicznej mutyzm wybiórczy. Poszłam z nim do logopedy. Niestety płakał przec całe 45 minut gdyż Pani logopeda powiedziała że go nie wypuści jeśli nie będzie mówił i będzie tak samo uparta jak i on. Obawiam sie kolejnej wizyty u logopedy. Co robic? 

Psycholog dziecięcy odpowiada:
  Wielu logopedów z racji swojego przygotowania zawodowego, w pracy z dziecmi z mutyzmem wybiórczym przechodzi od razu do ćwiczeń artykulacji. Dla dzieci z mutyzmem jest to bardzo przytłaczające i frustrujące, ponieważ nie są w stanie sprostać takim nierealistycznym oczekiwaniom. Mutyzm wybiórczy to zaburzenie psychiczne, nie logopedyczne. Syn potrzebuje pomocy psychologicznej aby uporać sie z przyczynami mutyzmu, które są natury emocjonalnej. Celem psychologa będzie przede wszystkim nawiązanie więzi z dzieckiem i umożliwienie na początek komunikowania się w inny sposób niż mówienie np. poprzez gesty i mimikę. 

8. Rodzic pyta: 

Moje córka gdy chce coś powiedzieć w przedszkolu, wysyła swoją koleżankę. Czy to dobrze?  

Psycholog dziecięcy odpowiada:  

Jest to wygodna strategia dla dziecka, ale podtrzymująca objawy. Dzieci powinny wiedzieć, że chcąc pomóc nie powinny za koleżankę mówić,  raczej życzliwie motywować do mówienia i ją wspierać czyli mówić coś w stylu „Spróbuj ty  powiedzieć, wierzę, że dasz radę”.  Jeśli mówienie jest w tym etapie bardzo trudne, dziecko będzie wtedy zmotywowane by w inny sposób nawiązać kontakt z rówieśnikami lub nauczycielką. Trzeba wziąć pod uwagę dojrzałość dzieci i obmyślić najlepszą strategię by porozmawiać z grupą lub wybranymi rówieśnikami na ten temat. Mogą to być na przykład zajęcia na temat odpowiedzialności, nie wyręczamy kolegów i koleżanek gdyż każdy odpowiada za siebie i podać różne przykłady. 

9. Rodzic pyta: 

Moje dziecko chodzi na zajęcia gimnastycze nieobowiazkowe w przedszkolu,pan który prowadzi te zajęcia uzależnia wyjazd mojego syna na zawody miedzyprzedszkolne tym, że dziecko MUSI mówić. Przedszkole, które ma dostarcząną opinie o mutyzmie selektywnym mojego dziecka umywa ręce od tego problemu twierdząc, że nie może ingerować w decyzje trenera. Dodam jeszcze, że zajęcia odbywają się w czasie godzin przedszkolnych i dzieci są pod opieką wychowawczyni. Co mam robić? 

Psycholog dziecięcy odpowiada:  

 Zachęcamy do przeprowadzenia spokojnej rozmowy z trenerem, może Pani to uczynić wspólnie z ojcem dziecka. Proszę wyjaśnić jakie te zajęcia mają znaczenie dla syna, dostarczyć wiedzy o mutyzmie oraz negocjować. Gdyby w rozmowie mógł uczestniczyć również specjalista, który pracuje z dzieckiem miałaby Pani dodatkowe wsparcie merytoryczne oraz psychiczne.

Tekst chroniony prawami autorskimi przez CTM Spółka z o.o.